Kazanie na 32. Niedzielę Zw. (9 XI 2025 r.)

Kazanie na 32. Niedzielę Zw. (9 XI 2025 r.)

BRACIA i SIOSTRY!

Dzisiejsze czytania mówią nam o wierze braci męczenników
w zmartwychwstanie. Nie mniej ta wiara przyświecała męczennikom zbrodni niemieckiej na Pomorzu Gdańskim we wrześniu 1939 roku. Wróćmy do początków naszych ziem.

Początkowo ziemie pomorskie należały do książąt pomorskich. Od XIV do XV wieku tymi ziemiami zawiadywali Krzyżacy. Po 1359 roku przystąpili oni do sprowadzania i osiedlania kolonistów niemieckich. Po pokoju toruńskim w 1466 roku Pomorze znalazło się w Rzeczypospolitej. Fryderyk II (Wilhelm) z dynastii Hohenzollernów, od 1740 król Prus, przejawiał antypolskie myślenie. Uznał za polityczną konieczność przyłączenie do Prus Polski. I tak się stało podczas I rozbioru w 1772 roku. W latach 1772-1786, to Fryderyk II osadził na zagrabionych ziemiach polskich 122 tys. osadników niemieckich, którzy pozostali u nas aż do zakończenia II wojny światowej. I jest odpowiedź na pytanie: – skąd
u nas wzięli się Niemcy? Celem polityki Prus podczas zaborów było przejęcie majątków polskiej szlachty i przekształcenie polskiej ludności w ludność niemiecką.

Od rozbiorów Rzeczypospolitej do odrodzenia się państwa Polskiego w 1918 roku trwał nie tylko proces germanizacji ludności polskiej w zaborze pruskim, ale także długi kulturkampf – czyli pruska (niemiecka) wojna kulturowa przeciwko Polsce. Jej istotą był motywowany kulturowo antypolizm i chęć ograniczenia wpływów Kościoła katolickiego w naszym państwie. Stąd w Cesarstwie Niemieckim za kanclerza Otto von Bismarcka Kościół przeżywał Kulturkampf (trwał w latach 1871-1878). Zamykano zakony, zakazywano sprawowania wszelkich czynności liturgiczno-duszpasterskich, nakładano kary biskupowi pelplińskiemu Janowi Nepomucenowi Marwiczowi (za jego czasów zamknięto m.in. seminarium i Collegium Marianum). Jednak biskup się nie poddawał, tak samo i jego kapłani, którzy byli karani finansowo, pozbawiani urzędu, wyganiani na banicję (37 parafii w naszej diecezji chełmińskiej było pozbawione kapłanów).

Na początku XIX wieku przez nasze ziemie trwały przemarsze wojsk związane z wojnami napoleońskimi. W 1835 roku, za kolejnego króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, nastąpiła kasata opactwa cystersów w Pelplinie.

Cesarstwo Niemieckie, „chcąc nowego podziału świata”, przystąpiło w 1914 roku do I wojny światowej. Podczas niej, Polacy z Pomorza musieli walczyć w wojsku pruskim, między innymi mój dziadek, Jan Czoska spod Wejherowa (miał wówczas 19 lat). Walczył najpierw na froncie wschodnim – przeciwko Rosjanom, następnie na froncie zachodnim – przeciwko Francuzom (dotarł aż po Verdun – tam został ranny – i dostał potem odszkodowanie).

W okresie międzywojennym, ośrodkiem niemieckości na tych terenach byli duchowni ewangeliccy i właśnie mieszkający tu, od zakończenia I wojny światowej gospodarze niemieccy. Po Plebiscycie w dniu 27 stycznia 1920 roku, podpisując obywatelstwo polskie, pozostali na tych terenach nadal. W powiecie tczewskim, w 1921 roku - mieszkało 6300 Niemców (20%). Przed rozpoczęciem II wojny świat. liczba ta zmalała do 4300 Niemców (połowa z nich mieszkała w Tczewie), czyli 2100 Niemców, a w powiecie tczewskim - 2200 Niemców). To właśnie ci Volkstdeutsche układali listy Polaków do rozstrzelania.

Hitler we wrześniu 1939 roku miał zamiar zniszczenia nie tylko Państwa Polskiego, ale także Narodu Polskiego. Cel ten planował osiągnąć przede wszystkim przez eksterminację jego elit. Punktem odniesienia dla niego była nieudana germanizacja Polaków z okresu zaboru pruskiego. Tym razem germanizacja miała być skuteczna – ludobójcze metody okupacji (porównaj dzisiejszy artykuł w "Pielgrzymie" ks. prof. Jana Walkusza). Zbrodnia Pomorska we wrześniu 1939 roku była pierwszą tak wielką akcją eksterminacyjną wymierzoną w ludność cywilną. Szacuje się, że w 1939 roku na Pomorzu Gdańskim Niemcy zamordowali od 20 do 40 tysięcy osób.

„Drugi brat w chwili, gdy oddawał ostatnie tchnienie, powiedział: Ty zbrodniarzu, odbierasz nam to obecne życie. Król świata jednak nas, którzy umieramy za Jego prawo, wskrzesi i ożywi do życia wiecznego. Lepiej jest nam, którzy w Bogu pokładamy nadzieję, ze znowu przez Niego będziemy wskrzeszeni”. Amen.